عوامل مؤثر در مکان گزینی و شکل‌گیری روستاهای تاریخی-مذهبی (مطالعه موردی: روستاهای کزج و کلور خلخال، استان اردبیل)
نویسندگان
چکیده مقاله:
هدف از این پژوهش معرفی عوامل کلی تأثیرگذار در مکان گزینی و استقرار اولیه روستاها است. مکان گزینی اولیه یک روستا نقش مهم و اساسی در سکونت اهالی آن روستا دارد. اگر مکان گزینی به‌صورت اصولی صورت گیرد، شکل‌گیری روستا روندی صعودی داشته، بنابراین ساکنین از هر لحاظ دارای آسایش خواهند بود. در شکل‌گیری هسته اولیه یک روستا عوامل متعددی دخیل هستند. این عوامل باید به حدی تأثیرگذار باشند که انگیزه ایجاد سکونتگاه‌های جدید و توسعه و گسترش کالبد روستا را برای توسعه آن فراهم آورند. در راستای بررسی عوامل مکان گزینی با بررسی نمونه‌های موردی دو روستای کزج و کلور در شهرستان خلخال، با برخورداری از بافتی تاریخی-مذهبی مورد مطالعه قرار گرفته است. بنابراین روستاهایی که در بافت خود اماکن مذهبی دارند و به‌واسطه آن شاخص‌تر گشته‌اند روستاهای با بافت مذهبی نامیده می‌شوند. حضور امام‌زاده در یک بافت روستایی، نقش بسزایی در شکل‌گیری سکونتگاه‌ها در اطراف آن خواهد داشت که ریشه در اعتقادات مذهبی آن مردم را نشان می‌دهد. لذا در این مقاله تلاش گردید به این سوالات پاسخ داده شود که عبارتند از: چه عواملی در مکان گزینی اولیه روستاهای با بافت تاریخی- مذهبی مؤثر بوده و وزن کدام عامل بیشتر است؟ نقش منظرین امامزادهها در بافت روستاهای استان اردبیل چگونه است و در این راستا با بهره‌گیری از اطلاعات و منابع موجود در کتابخانه‌ها، مراجعه به روستاهای مورد بررسی، مصاحبه حضوری با اهالی، انجام کروکی‌های مؤثر و با استفاده از روش تحقیق تحلیلی- پیمایشی و شیوه قیاسی به ارائه عوامل تأثیرگذار در مکان گزینی و شکل‌گیری بافت این دو روستا می‌پردازد. نتایج حاصل از بررسی‌ها نشان می‌دهد که عواملی همچون وجود توپوگرافی(امنیت)، منابع آبی، وجود پتانسیل اقتصادی زمین به‌لحاظ خاک غنی و آب و هوای مناسب، نمادهای مذهبی(امام‌زاده)، تأثیر چشمگیری در مکان گزینی و شکل‌گیری هسته اولیه روستا دارند اما طبق یافته‌های تحقیق در روستاهای مورد مطالعه، عامل نمادهای مذهبی (امام‌زاده) با تدقیق بر سابقه حضور آنها در این روستاها نسبت به دیگر عوامل بررسی شده از وزن بالایی برخوردار است که آن هم نشان از ریشه‌های اعتقادی و مذهبی ساکنین در این آبادی هاست. فاصله قرارگیری امامزادهها در روستای کلور بافتی خطی را در خزش روستایی سبب شده است و تمرکز وجود امام‌زاده در مرکز روستای کزج بافتی متمرکز را برای این روستا شکل داده است.
منابع مشابه
مطالعه عوامل مؤثر بر پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات: مطالعه موردی روستاهای استان فارس
هدف مقاله حاضر مطالعه عوامل موثر بر پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات و ارتباطات در روستاهای استان فارس است. چارچوب نظری مورد استفاده مبتنی بر پژوهشهای پیشین داخلی و خارجی وترکیبی از نظریههای جامعهشناختی و جامعه اطلاعاتی است. مدل تجربی برگرفته از آن شامل 18 متغیر مستقل و پذیرش و بکارگیری فنآوری اطلاعات به مثابه متغیر وابسته است. این پژوهش به شیوه پیمایش در 68 روستای استان فارس که دارای این ف...
متن کاملعوامل مؤثر در ارتقای مؤلفه‌های حس مکان در جابجایی بافت روستاهای آسیب‌دیده پس از زلزله (موردمطالعه: روستای کنزق شهرستان اردبیل)
هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر حس مکان، بررسی جهت تغییر آنها در جابجایی بافت روستای کنزق پس از سانحه زلزله و تأثیر الگوپذیری از عوامل کالبدی در روستای جدید در جهت ارتقا یا کاهش حس مکان و همبستگی آنها است. لذا با استفاده از شیوه پژوهش تحلیلی-توصیفی مؤلفه‌های حس مکان در چهار دسته، اجتماع‌پذیری و تعاملات اجتماعی، هویت، دلبستگی به مکان و وابستگی به مکان در قالب پرسشنامه‌ای محقق ساخ...
متن کاملنقش شهرک‌های صنعتی در توسعه کالبدی و اقتصادی روستاهای پیرامون ( مطالعه موردی: روستاهای پیرامون شهرک صنعتی 2 اردبیل)
تجربیات کشوهای متعدد نشان می دهد، هر تغییر ساختاری از طریق صنعتی شدن نه تنها نقش اقتصادی با ارزش در مناطق روستایی ایجاد می نماید، بلکه منجر به اقتصاد خودرانشی نیز می‌گردد. هدف این مقاله بررسی شهرک‌های صنعتی در توسعه کالبدی و اقتصادی روستاهای پیرامون می‌باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و به روش توصیفی- تحلیلی می‌باشد که به استفاده از روش پیمایش انجام شده است. روایی صوری پرسشنامه توسط متخصصان مورد ...
متن کاملفرایند شکل‌گیری خانه‌های دوم روستایی و عوامل مؤثر بر آن(مطالعه موردی: روستاهای ییلاقی غرب مشهد)
امروزه ساکنان نواحی شهری برای فرار از انواع آلودگی‌های زیست‌محیطی که آنها را تهدید می‌کند، می‌کوشند تا پاره‌ای از وقت خود را در نواحی آرام و بکر و دست‌نخوردة طبیعی سپری کنند. بنابراین گردشگری در شکل خانه‌های دوم روستایی از پدیده‌هایی است که در دهه‌های اخیر، نواحی روستایی و به‌ویژه روستاهای ییلاقی غرب شهر مشهد را تحت تأثیر قرار داده است. هدف از این تحقیق بررسی روند پیدایش و شناسایی عوامل مؤثر در...
متن کاملبررسی عوامل مؤثر بر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط زعفران‌کاران (مطالعه موردی: روستاهای منطقه تربت‌حیدریه)
هرچند فناوری اطلاعات توجه همگانی زیادی را به خود جلب کرده است، اما تحقیقات کمی برای سنجش میزان پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط کشاورزان صورت گرفته است. هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر پذیرش فناوری اطلاعات و ارتباطات توسط زعفران‌کاران روستاهای منطقه تربت‌حیدریه (قطب تولید زعفران جهان) بود. تعداد روستاهای شهرستان تربت حیدریه 134 روستا می باشد که در سال 1396 بصورت تصادفی 20 روستا زعفران کار...
متن کاملبکارگیری الگوهای چندسطحی در بررسی عوامل مؤثر بر تمایل به ماندگاری جوانان در روستاها (مطالعه موردی: روستاهای منتخب استان کرمانشاه).
مطالعه حاضر با به‌کارگیری الگوهای چندسطحی ترتیبی، تمایل به ماندگاری جوانان روستایی را در شهرستان‌های منتخب استان کرمانشاه برای سال 1396، موردبررسی قرار می‌دهد. سه شهرستان قصرشیرین، پاوه و هرسین و یک روستا از دهستان‌های هر شهرستان نیز به صورت تصادفی با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌بندی دومرحله‌ای انتخاب شدهاند. متغیر وابسته، تمایل به ماندگاری افراد تا 5 سال آینده است. نتایج تحقیق، وجود ناه...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 36 شماره 160
صفحات 45- 58
تاریخ انتشار 2018-03
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023